IĞDIR AĞRI DAĞI EFSANESİ

Efsaneye göre orta Asyada odlar yurdunun tam ortasında başı dumanlı bir dağ varmış,bu dağın sinesinde beslediği Bakühan, Tebrizhan, İrevan ve Erzurumhan adlı dört yiğit oğlu varmış.Bu yiğit oğullar zamanla Ağrının ak sütüyle büyüyerek bu dağın dört eteğinde dört beylik kurmuşlar . Gün döndükçe büyümüşler çoğalmışlar yurt alıp yurt bağaşlamışlar topraklarına toprak katıp dünyaya nam salmışlar.Fakat büyümenin yanında birbirlerinden de kopmuşlar. Bir zaman olmuş ki! En küçük kardeş olan İrevandan bir haber alamamışlar.Büyük kardeş Tebrizhan dünyanın dört bir yanına haber salsa da İrevandan hiçbir haber alamamış. Tebrizhan bu durumdan kendilerinin suçlu olduğunu düşünerek durumu Ağrıya anlatmaya karar vermiş . Uzun bir yolculuktan sonra üç kardeş anadağ Ağrının eteğine vararak diz çöküp oturmuşlar.Hep bir ağızdan ey yüce Ağrı sinesi dağlı Ağrı söyle bize küçük kardeşimiz İrevan nerede ? Demişler.
Vakarlı yüce Ağrı içini derinden çekerek men size demedim mi? Birbirinizden ayrılmayın amandı, gariplik çok çetindi yamandı demiş. Ama kendisi gibi oğullarınında üzülmesine dayanamayıp tez elden güney Azerbaycandaki Savalan gardaşıyla batı Azarbaycandaki Alagöz bacısına haber göndermiş Alagöz bacısı her ne kadar İrevanın talan edildiğini ve esir düştüğünü bilsede biraz ümitvar konuşarak onu bulmanın bir tek sırrı var oda Tebriz, Bakü, Erzurum halklarının yeniden birleşip her zaman özü bir, sözü bir tek vucut, tek yumruk olmalarına bağlıdır. Eyer onlar gayret edip tek yumruk olmayı başarırlarsa ben İrevan gardaşı tekrar size bağışlayarak yüce ağrıya bir kere tebessüm edeceğim. O zaman bilin ki! İrevan gardaş çıkıp gelecek ve o zamadan bu yana Tebriz, Bakü ve Erzurum halkları her kucaklaştıklarında gözlerini hep Ağrı ve Alagöz dağlarına dikerler